KELIMEI - SHEHADETI - DEKLARIMI I ISLAMIT
Kelimei - shehadeti - Të deklaruarit e fesë, shprehet kështu:
"Esh'hedu en la ilahe il-lall-llah ve esh'hedu enne Muhammeden abduhu ve resuluhu - Besoj dhe deklaroj se ekziston vetëm një Zot - All-llahu dhe se Muhammedi është rob dhe i dërguar i Tij ".
Me këtë dekleratë njesohet besimi Islam - imani me urdhëresat praktike - Islamin.
Krahas emrave të All-llahut xh.sh. që na obligojnë t'u nënshtrohemi dispozitave të Tij, me anë të Kelimei - shehadetit e shprehim edhe emrin e Muhammedit alejhisselam, me çka zotohemi se do të shkojmë rrugës së Tij dhe se do ta ndjekim sunnetin e tij. Kjo do të thotë se do ti kryejmë e në jetë do t'i zbatojmë të gjitha urdhëresat e Zotit të natyrës praktike, të cilat i zbatoi Muhammedi alejhisselam.
"Esh'hedu en la ilahe il-lall-llah ve esh'hedu enne Muhammeden abduhu ve resuluhu - Besoj dhe deklaroj se ekziston vetëm një Zot - All-llahu dhe se Muhammedi është rob dhe i dërguar i Tij ".
Me këtë dekleratë njesohet besimi Islam - imani me urdhëresat praktike - Islamin.
Krahas emrave të All-llahut xh.sh. që na obligojnë t'u nënshtrohemi dispozitave të Tij, me anë të Kelimei - shehadetit e shprehim edhe emrin e Muhammedit alejhisselam, me çka zotohemi se do të shkojmë rrugës së Tij dhe se do ta ndjekim sunnetin e tij. Kjo do të thotë se do ti kryejmë e në jetë do t'i zbatojmë të gjitha urdhëresat e Zotit të natyrës praktike, të cilat i zbatoi Muhammedi alejhisselam.
N A M A Z I
Zoti i lartësuar thotë : Me të vërtetë , janë të shpëtuar besimtarët të cilët janë të përulur në namazin e tyre ! ( El -Mu'minun , 1-2 )
Detyra e dytë kryesore islame është namazi - drejtimi dhe biseda e drejtëpërdrejtë me Zotin xh.sh. Namazi është detyrë e urdhëruar islame - farz, të cilin muslimanët janë të obliguar ta falin pesë herë në ditë, gjatë tërë jetës.
Rëndësia e këtij obligimi islam në veçanti theksohet në më se njëqind ajete kur'anore, sepse namazi është vërtetim dhe manifestim i besimit të vërtetë - imanit.
Përgatitja për namaz
Për namaz nevoiten disa përgatitje, të cilat përbëhen nga këto kushte:
1.trupi, petku dhe vendi ku do të falet të jetë i pastër,
2.të merret abdest (sipas nevojës të lahet, ose nëse kjo nuk është e mundhsme, të merret tejmmum),
3.të vishet sipas rregullit,
4.të falet në kohë,
5.të kthehet kah kibla,
6.të bëhet nijet.
Përbërja e namazit
Namazi përbëhet nga këto pjesë apo rukne:
1. iftitah - tekbir, tekbiri fillestar (All-llahu ekber),
2. kijam, qëndrimi në këmbë,
3. kiraet, lëximi i Kur'anit në namaz,
4. ruku, përkulja në namaz,
5. suxhud, lëshimi i fëtyrës përtoke në namaz,
6. teshehhud, ulja në namaz.
Detyra e dytë kryesore islame është namazi - drejtimi dhe biseda e drejtëpërdrejtë me Zotin xh.sh. Namazi është detyrë e urdhëruar islame - farz, të cilin muslimanët janë të obliguar ta falin pesë herë në ditë, gjatë tërë jetës.
Rëndësia e këtij obligimi islam në veçanti theksohet në më se njëqind ajete kur'anore, sepse namazi është vërtetim dhe manifestim i besimit të vërtetë - imanit.
Përgatitja për namaz
Për namaz nevoiten disa përgatitje, të cilat përbëhen nga këto kushte:
1.trupi, petku dhe vendi ku do të falet të jetë i pastër,
2.të merret abdest (sipas nevojës të lahet, ose nëse kjo nuk është e mundhsme, të merret tejmmum),
3.të vishet sipas rregullit,
4.të falet në kohë,
5.të kthehet kah kibla,
6.të bëhet nijet.
Përbërja e namazit
Namazi përbëhet nga këto pjesë apo rukne:
1. iftitah - tekbir, tekbiri fillestar (All-llahu ekber),
2. kijam, qëndrimi në këmbë,
3. kiraet, lëximi i Kur'anit në namaz,
4. ruku, përkulja në namaz,
5. suxhud, lëshimi i fëtyrës përtoke në namaz,
6. teshehhud, ulja në namaz.
Obligueshmeria e Namazit
ALLAHU xh.sh thotë : " Faleni Namazin , jepeni zeqatin dhe përkuluni në ruku bashkë me ata që përkulen ( në namaz ) , " ( El-Beqare ,43 ) Afalesh ti o vëlla dhe motër ? çfarë është namazi yt ? Për namazin do të ketë përgjegjësi në Ditën e Gjykimit !
Z E K A T I
All-llahu xh.sh. thotë: "Shembulli i pasurisë së atyre që e japin në rrugën e All-llahut është si një kokërr prej të cilës mbijnë shtatë kallinj, ndërsa në secilin kalli ka nga njëqind kokrra. All-llahu ia shumëfishon (shpërblimin) atij që dëshiron, All-llahu është Bujar i Madh, i di qëllimet." (El Bekare, 261)
Zekati është i obliguar me Kur'an dhe Hadith - me burimet kryesore të Sheriatit , si detyrë e domosdoshme fetare, farzi ajn, e çdo muslimani dhe muslimaneje të pasur, të cilët sipas Sheriatit posedojnë sasi të caktuar të pasurisë - nisabin.
Obligueshmëria e zekatit rrjedh nga më shumë ajete kur'anore, e në veçanti është potencuar në suren Tevbe:
"Merr prej pasurisë së tyre (të atyre që pranuan gabimin) lëmoshë që t'i pastrosh me të dhe t'u shtosh (të mirat) dhe njëkohësisht lutu për ta, se lutja jote është qetësim për ta. All-llahu dëgjon dhe sheh."(Et Tevbe, 103).
"Dhe në pasurinë e tyre kishin përcaktuar të drejtë për lypësin dhe për të ngratin (që ka nevojë por nuk lyp)." (Edh Dharijat, 19).
Nga urdhëresat kur'anore rezulton se zekati është detyrë dhe e drejtë. Detyrë e të pasurve ndaj të varfëve, ndërsa e drejtë e të varfëve ndaj të pasurve.
SHPËRBLIMET PËR DHËNIEN E ZEKATIT
Për çdo sakreficë që besimtari e bën në emër të All-llahut, Ai i premton shpërblim të dyfishtë, në këtë dhe në botën e ardhshme - ahiret:
"Dhe cakto për ne (jetë) të mirë në dunja dhe të mirë në botën tjetër, pse vërtet jemi kthyer kah Ti. Ai (Zoti) tha: "Dënimi im është ai me të cilin e godas cilin dua, e mëshira Ime ka përfshirë secilin send. Atë (Mëshirën) do ta caktoj për ata të cilët i ruhen (mëkateve), e japin zeqatin dhe për ata që argumentet tona i besojnë." (El -A'raf, 156)
"Nuk është obligim yti (Muhammed) udhëzimi i tyre (në rrugë të drejtë), All-llahu e shpie në rrugë të drejtë ate që do. Çkado që të jepni nga pasuria, e keni për veten tuaj, po mos jepni për tjetërkë, por vetëm për hir të All-llahut, e çkado që t'u jepni të tjerëve nga pasuria, ajo do t'u kompensohet në mënyrë të plotë duke mos u dëmtuar ju."(El Bekare, 272)
Zekati është i obliguar me Kur'an dhe Hadith - me burimet kryesore të Sheriatit , si detyrë e domosdoshme fetare, farzi ajn, e çdo muslimani dhe muslimaneje të pasur, të cilët sipas Sheriatit posedojnë sasi të caktuar të pasurisë - nisabin.
Obligueshmëria e zekatit rrjedh nga më shumë ajete kur'anore, e në veçanti është potencuar në suren Tevbe:
"Merr prej pasurisë së tyre (të atyre që pranuan gabimin) lëmoshë që t'i pastrosh me të dhe t'u shtosh (të mirat) dhe njëkohësisht lutu për ta, se lutja jote është qetësim për ta. All-llahu dëgjon dhe sheh."(Et Tevbe, 103).
"Dhe në pasurinë e tyre kishin përcaktuar të drejtë për lypësin dhe për të ngratin (që ka nevojë por nuk lyp)." (Edh Dharijat, 19).
Nga urdhëresat kur'anore rezulton se zekati është detyrë dhe e drejtë. Detyrë e të pasurve ndaj të varfëve, ndërsa e drejtë e të varfëve ndaj të pasurve.
SHPËRBLIMET PËR DHËNIEN E ZEKATIT
Për çdo sakreficë që besimtari e bën në emër të All-llahut, Ai i premton shpërblim të dyfishtë, në këtë dhe në botën e ardhshme - ahiret:
"Dhe cakto për ne (jetë) të mirë në dunja dhe të mirë në botën tjetër, pse vërtet jemi kthyer kah Ti. Ai (Zoti) tha: "Dënimi im është ai me të cilin e godas cilin dua, e mëshira Ime ka përfshirë secilin send. Atë (Mëshirën) do ta caktoj për ata të cilët i ruhen (mëkateve), e japin zeqatin dhe për ata që argumentet tona i besojnë." (El -A'raf, 156)
"Nuk është obligim yti (Muhammed) udhëzimi i tyre (në rrugë të drejtë), All-llahu e shpie në rrugë të drejtë ate që do. Çkado që të jepni nga pasuria, e keni për veten tuaj, po mos jepni për tjetërkë, por vetëm për hir të All-llahut, e çkado që t'u jepni të tjerëve nga pasuria, ajo do t'u kompensohet në mënyrë të plotë duke mos u dëmtuar ju."(El Bekare, 272)
A GJ E R I M I
Agjërimi është bërë obligim në vitin e dytë hixhrij, me këtë ajet kur'anor: "O ju që besuat, agjërimi u është bërë obligim sikurse që ishte obligim edhe i atyre që ishin para jush, kështu që të bëheni të devotshëm. (jeni të obliguar për) Ditë të caktuara, e kush është i sëmurë prej jush ose është në udhëtim (e nuk agjëroi), atëherë ai (le të agjërojë) më vonë aq ditë. E ata që i rëndon ai (nuk mund të agjërojnë), janë të obliguar për kompenzim, ushqim (ditor), i një të varfëri ai që nga vullneti jep më tepër, ajo është aqë më mirë për te. Mirëpo, po që se dini, agjërimi është më i mirë për ju."(El Bekare, 183-184)
"Ditët e caktuara" që i përmend Kur'ani, janë muaji i Ramazanit, në të cilin filloi shpallja e Kur'anit, si udhërrëfyes për njerëzinë dhe si dëshmi e qartë që shpie në rrugën e drejtë dhe që e ndanë të vërtetën nga e pavërteta.
"Ditët e caktuara" që i përmend Kur'ani, janë muaji i Ramazanit, në të cilin filloi shpallja e Kur'anit, si udhërrëfyes për njerëzinë dhe si dëshmi e qartë që shpie në rrugën e drejtë dhe që e ndanë të vërtetën nga e pavërteta.
H A XH I
Haxhxhi është detyra e pestë kryesore islame, e cila përbëhet nga:
veshja e ihramit - nijjeti;
rrotullimi rreth Qabes - tavafi;
ecja e shpejtë ndërmjet Safasë dhe Merves- sa'ji;
qëndrimi në Arafat - vukufi dhe
ritet tjera të haxhxhit.
Obligueshmëria e haxhxhit bazohet në urdhëresën kur'anore: "Aty ka shenja të qarta: vendi iIbrahimit, dhe kush hyn në te, ai është i sigurt. Për hirë të All-llahut, vizita e shtëpisë (Qabes) është obligim për atë që ka mundësi udhëtimi te ajo, e kush nuk e beson (ai nuk e viziton); All-llahu nuk është i nevojshëm për (ibadetin që ebëjnë) njerëzit."(Ali Imran, 97)
Urdhëresa e haxhxhit bazohet edhe në hadithin e Muhammedit alejhisselam, ku thuhet: "O njerëz, rreptësisht ju është urdhëruar haxhxhi, ndaj vizitojeni Qaben".
Haxhxhi, sipas kësaj, është urdhëresë e domosdoshme e All-llahut xh.sh., të cilën çdo musliman e ka për detyrë, kur t'I plotësojë kushtet, ta kryejë një herë në jetë.
Haxhxhin e ka për detyrë ta kryejë çdo musliman i mençur , i moshës madhore, i lirë, i pasur, i shëndosh dhe i siguruar. Me moshën madhore nënkuptohet muslimani (muslimanja) i pjekur i cili, sipas dispozitave të Sheriatit, është i detyruar të kryejë obligime të caktuara fetare.
Obligimi i haxhxhit hyn në fuqi menjëherë sapo muslimani të sigurojë tepricë të caktuar të mjeteve materjale, të mos jetë borxhli, ta ketë të siguruar banesën dhe furnizimin e familjes gjatë mungesës së tij, pastaj të sigurojë mjete për shkuarje dhe ardhje nga haxhxhi.
Që muslimanja të jetë e obliguar për kryerjen e haxhxhit, patjetër të ketë mahremin e vet , gjegjësisht burrin ose mashkullin, i cili s'mund të martohet me të, ose të jetë në shoqëri me më shumë gra.
Obligimi i haxhxhit fillon prej atij momenti kur të plotësohen kushtet e lartëpërmendura.
Përsoni që është i obliguar ta kryejë haxhxhin, por nuk është i aftë për shkak të shëndetit apo të moshës, është i detyruar të përgatisë një bedel - zëvendës i cili do ta kryejë haxhxhin në emër të tij. Bedeli do ta bëjë nijet për atë që e zëvendëson.
Për bedel duhet marrë përsonin që e ka kryer haxhxhinn për vete dhe i cili i njeh dispozitat islame dhe ato të haxhxhit
DISPOZITAT DHE RREGULLAT E HAXHXHIT
Haxhxhxi si dhe detyrat e tjera kryesore islame, ka dispozitat dhe rregullat e veta të bazuara në Kur'an dhe Sunnet.
Farzet e haxhxhit janë:
ihrami,
qëndrimi në Arafat - vukufi dhe
tavafuz - zijare.
Ihrami është nijjeti, me të cilin haxhiu fillon t'i kryejë ceremonitë e haxhxhit, me çka disa gjëra i ndalohen edhe pse përndryshe i ka të lejuara. Ihrami, gjithashtu, nënkupton veshjen e dy çarçafëve të bardhë të cilët e mbulojnë pjesën e sipërme dhe të poshtme të trupit, ndërkaq veshen menjëherë para shkuarjes për në Meke, në vende të caktuara - mikate.
Ihram do të thotë nënshtrim i vetëdijshëm ca shtrëngimeve dhe kufizimeve gjatë kryerjes së haxhxhit. Kështu, për shembull, për meshkujt është e ndaluar të veshin tesha të qepura, ta mbulojnë kokën, të rruhen, t'i presin thonjët, të gjuajnë, t'i shkatërrojnë bimët etj.
Ceremonitë e haxhxhit, pas veshjes së ihramit, fillojnë me faljen e dy rekateve së bashku me telbijen, që shqiptohet kështu:
Lebbejkall-llahumme, lebbejk. Lebbejke la sherike leke lebbejk. Innel-hamde venni'mete leke vel-mulk. La sherike lek!
"Të përgjigjem, o Zot, të përgjigjem. Vetëm Ty të përgjigjem, Ti s'ke shok. Çdo lëvdatë, mirësi dhe fuqi vetëm Ty të takon! Sepse Ti s'ke shok!"
Pas ardhjes në Meke, kryhet tavaful-kudumi shtatë rrotullime rreth Qabes, e pastaj sa'ji - ecja më të shpejtë ndërmjet dy kodrinave - Safasë dhe Merves - po ashtu shtatë herë.
Ditën e nëntë të Dhulhixhxhes (në prag të Bajramit të Kurbanit) bëhet vukufi - qëndrimi në Arafat afër Mekes.
Në Arafat, në kohën e drekës, falen bashkë dreka dhe ikindia, e pastaj haxhinjët pas përendimit të diellit shkojnë në Muzdelife, ku gjithashtu, falin akshamin dhe jacinë duke i bashkuar këto në kohën e jacisë.
Me ardhjen në Mine, në afërsi të Mekes, haxhinjët e kryejnë njërin nga vaxhibet e haxhxhit - hudhjen, gjuajtjen e guralecave - gurëzim simbolik i shejtanit, e pastaj sipas nevojës e bëjnë edhe therrjen e kurbanëve.
Pas këtyre ceremonive haxhinjët kthehen në Meke, ku e kryejnë farzin e fundit të haxhxhit - tavafuz-zijaren - shtatë rrotullime rreth Qabes.
Pas kryerjes së këtij farzi, haxhinjët lirohen prej të gjitha ndalesave të ihramit, përveç marrëdhënieve intime me gratë e tyre.
Gratë gjatë kryerjes së haxhxhit veprojnë si edhe meshkujt, përveç që kanë disa lehtësime, të cilat mund t'i kryejnë:
mund ta mbulojnë kryet,
mund të veshin ihrame të qepura dhe veshje të tjera të përshtatshme dhe të pranuara me Sheriat,
nuk do të qethen, por vetëm do t'i presin pak flokët,
nuk do të ecin me të shpejt rreth Qabes dhe në sa'j etj.
Pas kryerjes së tavaful-veda'it, rrotullimit lamtumirës rreth Qabes, haxhxhinjët i përfundojnë ceremonitë e haxhxhit.
Vaxhibet e haxhxhit janë:
qëndrimi në Muzdelife,
sa'ji ndërmjet Safasë dhe Merves,
remj-gjuajtja e guralecave në Mine,
tavaful-veda'i - tavafi lamtumirës (përveç mekasve),
rruarja e kokës ose qethja, dhe prerja e thonjve...
Sunnetet e haxhxhit janë:
falja e dy rekateve nafile me rastin e veshjes së ihrameve në mikat,
larja në mikat,
veshja e dy çarshafëve të bardhë - ihrameve,
leximi i telbijes - Lebbejke...
ndarja e lëmoshës më me shpirtmadhësi.
Kefaretet
Meqë ekziston një sërë ritesh të përcaktuara dhe shtrëngimesh, ekziston edhe mundësia që disa prej tyre të shkelen me qëllim ose pa qëllim, për çka është i përcaktuar kefareti - shpagimi, i cili përbëhet nga therrja e kurabanit - devesë, dashit, ose nga ndarja e lëmoshës, varësisht nga pesha e kundërvajtjes që është bërë. Për disa kundërvajtje haxhxhin duhet përsëritur.
KUPTIMI DHE RËNDËSIA E HAXHXHIT
Duke u falur pesë herë në ditë muslimani kthehet drejt Qabes e cila ndodjhet në Meke e që është simbol i ibadetit dhe xhamia e parë në tokë në të cilën , All-llahu xh.sh. ka urdhëruar t'i bëhet ibadet dhe të lartësohet Qenia e Tij.
Qabja është faltore e All-llahut xh.sh. të cilën sipas urdhërit të Tij, e ndërtuan Ibrahimi dhe Ismaili alejhisselam që të jetë vend ku do të tubohen njerëzit e tërë botës...
"Shtëpia (xhamia) e parë e ndërtuar për njerëz, është ajo në Bekë (Mekë), e dobishme udhërrëfyese për mbarë njerzëimin. Aty ka shenja të qarta: vendi iIbrahimit, dhe kush hyn në te, ai është i sigurt. Për hirë të All-llahut, vizita e shtëpisë (Qabes) është obligim për atë që ka mundësi udhëtimi te ajo, e kush nuk e beson (ai nuk e viziton); All-llahu nuk është i nevojshëm për (ibadetin që e bëjnë) njerëzit." (Ali Imran, 96-97)
Haxhxhi është udhëtim fetar dhe i vetmi ibadet, i cili lë gjurmët më të ndërshme në shpirtin e muslimanit.
Haxhxhin i fshin mëkatet, i mbulon mangësitë dhe i ndriçon anët e errëta të jetës së njeriut.
Muhammedi alejhisselam thotë: "Kush e kryen haxhxhin në rregull dhe pa gabime, bëhet i pastër, sikur të jetë i lindur nga nëna përsëri".
Haxhxhi ka vështirësi, të cilat muslimani i tejkalon me një kënaqësi të veçantë, sepse është i vetëdijshëm se me këtë shpreh përkulshmëri ndaj Zotit të vet.
Haxhxhi është ushtrim për durimin e mundimeve dhe të ngarkimeve, ndaj për këtë arsye është pjesë përbërëse e luftës në rrugën e Zotit.
Në haxhxh tubohen me miliona muslimanë nga të gjitha vendet e botës. Gjatë kohës së haxhxhit të gjithë njerëzit janë të njëjtë: nuk ka dallim sipas racës, kombit, pozitës shoqërore... Të gjithëve u rri në zemër dhe në gjuhë vetëm All-llahu ekber, Lebbejkall-llahumme lebbejk...
Pamja në Arafat është e pashembullt. Pa mëdyshje ta përkujton Ditën e Kijametit, qëndrimin dhe përgjegjësinë para All-llahut xh.sh.
veshja e ihramit - nijjeti;
rrotullimi rreth Qabes - tavafi;
ecja e shpejtë ndërmjet Safasë dhe Merves- sa'ji;
qëndrimi në Arafat - vukufi dhe
ritet tjera të haxhxhit.
Obligueshmëria e haxhxhit bazohet në urdhëresën kur'anore: "Aty ka shenja të qarta: vendi iIbrahimit, dhe kush hyn në te, ai është i sigurt. Për hirë të All-llahut, vizita e shtëpisë (Qabes) është obligim për atë që ka mundësi udhëtimi te ajo, e kush nuk e beson (ai nuk e viziton); All-llahu nuk është i nevojshëm për (ibadetin që ebëjnë) njerëzit."(Ali Imran, 97)
Urdhëresa e haxhxhit bazohet edhe në hadithin e Muhammedit alejhisselam, ku thuhet: "O njerëz, rreptësisht ju është urdhëruar haxhxhi, ndaj vizitojeni Qaben".
Haxhxhi, sipas kësaj, është urdhëresë e domosdoshme e All-llahut xh.sh., të cilën çdo musliman e ka për detyrë, kur t'I plotësojë kushtet, ta kryejë një herë në jetë.
Haxhxhin e ka për detyrë ta kryejë çdo musliman i mençur , i moshës madhore, i lirë, i pasur, i shëndosh dhe i siguruar. Me moshën madhore nënkuptohet muslimani (muslimanja) i pjekur i cili, sipas dispozitave të Sheriatit, është i detyruar të kryejë obligime të caktuara fetare.
Obligimi i haxhxhit hyn në fuqi menjëherë sapo muslimani të sigurojë tepricë të caktuar të mjeteve materjale, të mos jetë borxhli, ta ketë të siguruar banesën dhe furnizimin e familjes gjatë mungesës së tij, pastaj të sigurojë mjete për shkuarje dhe ardhje nga haxhxhi.
Që muslimanja të jetë e obliguar për kryerjen e haxhxhit, patjetër të ketë mahremin e vet , gjegjësisht burrin ose mashkullin, i cili s'mund të martohet me të, ose të jetë në shoqëri me më shumë gra.
Obligimi i haxhxhit fillon prej atij momenti kur të plotësohen kushtet e lartëpërmendura.
Përsoni që është i obliguar ta kryejë haxhxhin, por nuk është i aftë për shkak të shëndetit apo të moshës, është i detyruar të përgatisë një bedel - zëvendës i cili do ta kryejë haxhxhin në emër të tij. Bedeli do ta bëjë nijet për atë që e zëvendëson.
Për bedel duhet marrë përsonin që e ka kryer haxhxhinn për vete dhe i cili i njeh dispozitat islame dhe ato të haxhxhit
DISPOZITAT DHE RREGULLAT E HAXHXHIT
Haxhxhxi si dhe detyrat e tjera kryesore islame, ka dispozitat dhe rregullat e veta të bazuara në Kur'an dhe Sunnet.
Farzet e haxhxhit janë:
ihrami,
qëndrimi në Arafat - vukufi dhe
tavafuz - zijare.
Ihrami është nijjeti, me të cilin haxhiu fillon t'i kryejë ceremonitë e haxhxhit, me çka disa gjëra i ndalohen edhe pse përndryshe i ka të lejuara. Ihrami, gjithashtu, nënkupton veshjen e dy çarçafëve të bardhë të cilët e mbulojnë pjesën e sipërme dhe të poshtme të trupit, ndërkaq veshen menjëherë para shkuarjes për në Meke, në vende të caktuara - mikate.
Ihram do të thotë nënshtrim i vetëdijshëm ca shtrëngimeve dhe kufizimeve gjatë kryerjes së haxhxhit. Kështu, për shembull, për meshkujt është e ndaluar të veshin tesha të qepura, ta mbulojnë kokën, të rruhen, t'i presin thonjët, të gjuajnë, t'i shkatërrojnë bimët etj.
Ceremonitë e haxhxhit, pas veshjes së ihramit, fillojnë me faljen e dy rekateve së bashku me telbijen, që shqiptohet kështu:
Lebbejkall-llahumme, lebbejk. Lebbejke la sherike leke lebbejk. Innel-hamde venni'mete leke vel-mulk. La sherike lek!
"Të përgjigjem, o Zot, të përgjigjem. Vetëm Ty të përgjigjem, Ti s'ke shok. Çdo lëvdatë, mirësi dhe fuqi vetëm Ty të takon! Sepse Ti s'ke shok!"
Pas ardhjes në Meke, kryhet tavaful-kudumi shtatë rrotullime rreth Qabes, e pastaj sa'ji - ecja më të shpejtë ndërmjet dy kodrinave - Safasë dhe Merves - po ashtu shtatë herë.
Ditën e nëntë të Dhulhixhxhes (në prag të Bajramit të Kurbanit) bëhet vukufi - qëndrimi në Arafat afër Mekes.
Në Arafat, në kohën e drekës, falen bashkë dreka dhe ikindia, e pastaj haxhinjët pas përendimit të diellit shkojnë në Muzdelife, ku gjithashtu, falin akshamin dhe jacinë duke i bashkuar këto në kohën e jacisë.
Me ardhjen në Mine, në afërsi të Mekes, haxhinjët e kryejnë njërin nga vaxhibet e haxhxhit - hudhjen, gjuajtjen e guralecave - gurëzim simbolik i shejtanit, e pastaj sipas nevojës e bëjnë edhe therrjen e kurbanëve.
Pas këtyre ceremonive haxhinjët kthehen në Meke, ku e kryejnë farzin e fundit të haxhxhit - tavafuz-zijaren - shtatë rrotullime rreth Qabes.
Pas kryerjes së këtij farzi, haxhinjët lirohen prej të gjitha ndalesave të ihramit, përveç marrëdhënieve intime me gratë e tyre.
Gratë gjatë kryerjes së haxhxhit veprojnë si edhe meshkujt, përveç që kanë disa lehtësime, të cilat mund t'i kryejnë:
mund ta mbulojnë kryet,
mund të veshin ihrame të qepura dhe veshje të tjera të përshtatshme dhe të pranuara me Sheriat,
nuk do të qethen, por vetëm do t'i presin pak flokët,
nuk do të ecin me të shpejt rreth Qabes dhe në sa'j etj.
Pas kryerjes së tavaful-veda'it, rrotullimit lamtumirës rreth Qabes, haxhxhinjët i përfundojnë ceremonitë e haxhxhit.
Vaxhibet e haxhxhit janë:
qëndrimi në Muzdelife,
sa'ji ndërmjet Safasë dhe Merves,
remj-gjuajtja e guralecave në Mine,
tavaful-veda'i - tavafi lamtumirës (përveç mekasve),
rruarja e kokës ose qethja, dhe prerja e thonjve...
Sunnetet e haxhxhit janë:
falja e dy rekateve nafile me rastin e veshjes së ihrameve në mikat,
larja në mikat,
veshja e dy çarshafëve të bardhë - ihrameve,
leximi i telbijes - Lebbejke...
ndarja e lëmoshës më me shpirtmadhësi.
Kefaretet
Meqë ekziston një sërë ritesh të përcaktuara dhe shtrëngimesh, ekziston edhe mundësia që disa prej tyre të shkelen me qëllim ose pa qëllim, për çka është i përcaktuar kefareti - shpagimi, i cili përbëhet nga therrja e kurabanit - devesë, dashit, ose nga ndarja e lëmoshës, varësisht nga pesha e kundërvajtjes që është bërë. Për disa kundërvajtje haxhxhin duhet përsëritur.
KUPTIMI DHE RËNDËSIA E HAXHXHIT
Duke u falur pesë herë në ditë muslimani kthehet drejt Qabes e cila ndodjhet në Meke e që është simbol i ibadetit dhe xhamia e parë në tokë në të cilën , All-llahu xh.sh. ka urdhëruar t'i bëhet ibadet dhe të lartësohet Qenia e Tij.
Qabja është faltore e All-llahut xh.sh. të cilën sipas urdhërit të Tij, e ndërtuan Ibrahimi dhe Ismaili alejhisselam që të jetë vend ku do të tubohen njerëzit e tërë botës...
"Shtëpia (xhamia) e parë e ndërtuar për njerëz, është ajo në Bekë (Mekë), e dobishme udhërrëfyese për mbarë njerzëimin. Aty ka shenja të qarta: vendi iIbrahimit, dhe kush hyn në te, ai është i sigurt. Për hirë të All-llahut, vizita e shtëpisë (Qabes) është obligim për atë që ka mundësi udhëtimi te ajo, e kush nuk e beson (ai nuk e viziton); All-llahu nuk është i nevojshëm për (ibadetin që e bëjnë) njerëzit." (Ali Imran, 96-97)
Haxhxhi është udhëtim fetar dhe i vetmi ibadet, i cili lë gjurmët më të ndërshme në shpirtin e muslimanit.
Haxhxhin i fshin mëkatet, i mbulon mangësitë dhe i ndriçon anët e errëta të jetës së njeriut.
Muhammedi alejhisselam thotë: "Kush e kryen haxhxhin në rregull dhe pa gabime, bëhet i pastër, sikur të jetë i lindur nga nëna përsëri".
Haxhxhi ka vështirësi, të cilat muslimani i tejkalon me një kënaqësi të veçantë, sepse është i vetëdijshëm se me këtë shpreh përkulshmëri ndaj Zotit të vet.
Haxhxhi është ushtrim për durimin e mundimeve dhe të ngarkimeve, ndaj për këtë arsye është pjesë përbërëse e luftës në rrugën e Zotit.
Në haxhxh tubohen me miliona muslimanë nga të gjitha vendet e botës. Gjatë kohës së haxhxhit të gjithë njerëzit janë të njëjtë: nuk ka dallim sipas racës, kombit, pozitës shoqërore... Të gjithëve u rri në zemër dhe në gjuhë vetëm All-llahu ekber, Lebbejkall-llahumme lebbejk...
Pamja në Arafat është e pashembullt. Pa mëdyshje ta përkujton Ditën e Kijametit, qëndrimin dhe përgjegjësinë para All-llahut xh.sh.